obawiać się
  • wredność i łysość
    8.12.2007
    8.12.2007
    Szanowni Profesorowie!
    Jeśli ktoś jest wredny i łysy, to jak powinny brzmieć nazwy cech jego charakteru i wyglądu – wredność i łysość? Nie znalazłem takich rzeczowników w żadnym słowniku, a często mi brakuje takiego właśnie słowa: „Jego zachowanie to nawet nie złośliwość, lecz zwykła… wredność” (?), a może wredota? Albo: „Wszyscy trzej cierpieli na dziedziczną… łysość” (?).
    Kłaniam się i pozdrawiam,
    Wojciech Tokarzewski
  • Żel o zapachu

    31.01.2022

    Szanowni Państwo,

    na jednym z portali społecznościowych, w grupie poświęconej kwestiom językowym, co pewien czas pojawia się dyskusja na temat wyrażeń takich jak np. żel do mycia ciała o zapachu malinowym. Czy taki zapis jest prawidłowy? Czy może należałoby tu postawić przecinek: żel do mycia ciała, o zapachu malinowym? Czy przy braku przecinka sformułowanie o zapachu malinowym należy uznać za odnoszące się do ciała?

    Katarzyna

  • elektryk
    22.01.2020
    22.01.2020
    Szanowna Poradnio,
    ponieważ obawiam się, że moje pytanie (z listopada ub.r.) zaginęło gdzieś w czeluściach internetu, ponawiam je. Jak pisać Jadę elektrykiem czy Jadę „elektrykiem"?
    Czy to potoczne określenie samochodu elektrycznego brać w cudzysłów?
    W prasie motoryzacyjnej zwykle występuje bez cudzysłowu, ale w innych tekstach korci mnie, by pisać „elektryk”, jako że słowo to w tym znaczeniu nie zadomowiło się jeszcze w polszczyźnie, bo i „elektryków” u nas mało.
    Stała czytelniczka
  • Ksieni

    4.08.2022
    4.08.2022

    W sprawie kobiety-księdza chciałbym zaproponować przywrócenie staropolskiej ksieni w tym nowym znaczeniu (stare jest historyczne i prawie nieznane). Gdy "ksiądz" jeszcze oznaczał "możnego pana", to odpowiednikiem żeńskim była księgini (stąd wieś Księginki w Wielkopolsce), później skrócona do "ksieni" już w znaczeniu odpowiedniczki opata. Ksieni brzmi dużo lepiej niż ksiądzka i jest niewątpliwie feminatywem, co dla wielu osób dziś ważne. Ksieni ma też rytm słowa "pani" co może mieć znaczenie.

  • luteranów czy luteran?
    19.03.2003
    19.03.2003
    Szanowni Państwo,
    serdecznie pozdrawiam i składam wyrazy wdzięczności za Państwa działalność. Mój problem dotyczy formy DB. lm słowa luteranin, czy może raczej wyboru między formą proponowaną przez Nowy słownik ortograficzny PWN –luteran a formą Nowego słownika poprawnej polszczyzny: przy haśle podano tam „DB. luteranów (nie: luteran)”. Osobiście skłaniam się ku odmianie analogicznej do odmiany słowa franciszkanin (DB. lm --ów), ale proszę o wsparcie.
    Z wyrazami szacunku
    Maria Derwich
  • mangowy i kiwiowy?
    23.10.2009
    23.10.2009
    Witam,
    pytanie jest smaczne, bo dotyczy owoców. Można powiedzieć koktajl jabłkowy (z jabłek); ale czy można powiedzieć kiwiowo-mangowy (z kiwi / z mango)? Można powiedzieć figowy, ale czy można papajowy? Skąd te trudności? Jak postępować, jeśli nie chce się używać form zastępczych (np. opisowej koktajl z owoców kiwi / mango itp.)?
    Pozdrawiam serdecznie,
    GD

    P.S. Mówiąc koktajl bananowy z mango / z kiwi zawieramy sugestię, iż mango / kiwi jest tylko dodatkiem do głównego składnika.
  • miasto i gmina
    21.10.2002
    21.10.2002
    Dzień dobry!
    Moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego: Prezydent Miasta Będzin czy Będzina, Burmistrz Miasta Czeladź czy Czeladzi, Wójt Gminy Psary czy Psar – okoliczne urzędy różnie traktują ten związek wyrazów – jako związek rządu lub zgody. Również poloniści udzielają różnych odpowiedzi. Państwa odpowiedź pozwoli ujednolicić formę pism urzędowych i nie tylko. Z góry dziękuję.
    Darek
  • och i oh
    12.01.2006
    12.01.2006
    Witam!
    W Słowniku ortograficznym z zasadami gramatyki wydawnictwa Park z 2005 roku znajduję zapis: „oh! oho!”. Oh znajduję w starym Słowniku języka polskiego Doroszewskiego, ale z odesłaniem do och, nie do oho. Późniejsze słowniki notują już tylko och. W korpusie PWN widzę, że w jego pełnej wersji jest 111 wystąpień oh. Obawiam się jednak, że dzisiejsze oh to kalka z angielskiego oryginału, choć słownik Parku wskazuje równoważność oh z oho. Proszę o opinię.
    Pozdrawiam.
  • sam środek
    15.12.2010
    15.12.2010
    Witam,
    obawiam się, że w świetle jednej z ostatnich odpowiedzi na temat błędów pleonastycznych moje pytanie może wydawać się nieco zbędne, zaryzykuję jednak. Chciałabym wiedzieć, czy zestawienia wyrazowe takie jak sam koniec, sam dół etc. to faktycznie pleonazm. Nie mówię już o powadze tego błędu, bo to zależy od wrażliwości językowej; chodzi mi o to, czy rzeczywiście można zaliczyć to do tego rodzaju błędów.
    Z góry dziękuję za odpowiedź,
    Felicyta
  • statut miasta Sieradza
    10.11.2008
    10.11.2008
    Statut Miasta Sieradz czy Statut Miasta Sieradza? Rada Miasta Sieradz czy Rada Miasta Sieradza? A może Rada Miejska Sieradz lub Rada Miejska w Sieradzu? Za udzielenie odpowiedzi z góry dziękuję.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego